Bảo vệ dữ liệu trong một thế giới đang thay đổi

Ngày 7 tháng 7 năm 2025, tại Tuần lễ Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân 2025 được tổ chức tại Singapore, Bộ trưởng Bộ Phát triển Kỹ thuật số và Thông tin, Bà Josephine Teo, đã có bài phát biểu khai mạc đầy cảm hứng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu, đặc biệt là dữ liệu cá nhân trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng. Với chủ đề “Bảo vệ Dữ liệu trong một thế giới đang thay đổi”[1], bài phát biểu của bà đã đề cập đến những thách thức và cơ hội mà sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), mang lại trong lĩnh vực quản trị dữ liệu. Bài viết này sẽ phân tích sâu những điểm chính từ bài phát biểu của bà, đồng thời xem xét cách Singapore đang định hình một tương lai kỹ thuật số an toàn và đáng tin cậy ra sao.

Một thế giới đang thay đổi nhanh chóng

Sự bùng nổ của công nghệ số trong thập kỷ qua đã thay đổi căn bản cách chúng ta sống, làm việc và tương tác. Dữ liệu cá nhân, từ thông tin tài chính đến thói quen tiêu dùng, đã trở thành một nguồn tài nguyên quý giá, thúc đẩy sự đổi mới và tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, sự gia tăng về quy mô và tốc độ sử dụng dữ liệu, đặc biệt với sự xuất hiện của AI, cũng đặt ra những thách thức mới về quyền riêng tư và bảo mật.

Trong bài phát biểu của mình, Bộ trưởng Teo nhấn mạnh rằng thế giới đang trải qua những thay đổi sâu rộng, không chỉ về công nghệ mà còn về cách các tổ chức và cá nhân quản lý dữ liệu. “Chúng ta đang chứng kiến sự thay đổi nhanh chóng trong cách dữ liệu được sử dụng và quản lý, đặc biệt với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo,” bà nói. Sự gia tăng áp dụng AI ở quy mô lớn đã làm nổi bật nhu cầu cấp thiết phải thiết lập các tiêu chuẩn để đảm bảo dữ liệu được sử dụng một cách an toàn và có trách nhiệm.

Câu hỏi đặt ra là làm thế nào chúng ta có thể tận dụng tiềm năng của dữ liệu và AI để thúc đẩy đổi mới, đồng thời bảo vệ quyền lợi của cá nhân và tổ chức? Câu trả lời, theo Bộ trưởng Teo, nằm ở việc xây dựng một hệ sinh thái kỹ thuật số dựa trên niềm tin. Đây là nền tảng để các doanh nghiệp và cá nhân có thể tự tin đổi mới mà không lo ngại về rủi ro liên quan đến dữ liệu.

“Đổi mới với niềm tin, chuyển đổi với dữ liệu”

Chủ đề phụ của Tuần lễ Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân 2025, “Đổi mới với niềm tin, chuyển đổi với dữ liệu”, phản ánh tầm nhìn của Singapore về một tương lai kỹ thuật số nơi dữ liệu chất lượng cao thúc đẩy những thay đổi có ý nghĩa, đồng thời đảm bảo niềm tin của các bên liên quan. Bộ trưởng Teo nhấn mạnh rằng dữ liệu không chỉ là một tài sản kinh tế mà còn là một công cụ để tạo ra giá trị xã hội, từ cải thiện dịch vụ công đến nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Tuy nhiên, để đạt được điều này, niềm tin là yếu tố then chốt. “Các nhà đổi mới cần duy trì niềm tin, để các bên liên quan và xã hội nói chung tiếp tục ủng hộ những thử nghiệm và sáng tạo,” bà Teo khẳng định. Niềm tin này không tự nhiên mà có; nó phải được xây dựng thông qua các khung quản trị mạnh mẽ, các tiêu chuẩn rõ ràng, và sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên có liên quan trong chuỗi dữ liệu.

Singapore – Quốc gia tiên phong trong quản trị dữ liệu và AI

Singapore từ lâu đã đi đầu trong việc xây dựng các khung quản trị dữ liệu và AI. Kể từ năm 2012, quốc gia này đã chủ động thiết lập các hướng dẫn và quy định để đảm bảo rằng dữ liệu cá nhân được bảo vệ, đồng thời khuyến khích đổi mới. Một trong những bước tiến đáng chú ý gần đây là việc ra mắt Khung Quản trị AI Mô hình cho AI Tạo sinh vào tháng 5 năm 2024[2]. Khung này đề xuất 9 khía cạnh chính để xây dựng một hệ sinh thái AI đáng tin cậy, bao gồm:

1. Xác định trách nhiệm pháp lý: Làm rõ trách nhiệm của các bên trong chuỗi giá trị AI.
2. Quản lý vòng đời mô hình AI: Đảm bảo rằng các giai đoạn phát triển, triển khai và duy trì mô hình AI được xử lý một cách có trách nhiệm.
3. Giảm thiểu rủi ro: Xử lý các mối đe dọa như an ninh mạng, thông tin sai lệch, và các vấn đề đạo đức liên quan đến AI.

Những khía cạnh này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn tạo điều kiện cho việc sử dụng AI một cách sáng tạo và có trách nhiệm. Chẳng hạn như các doanh nghiệp có thể sử dụng AI để phân tích dữ liệu khách hàng nhằm cải thiện sản phẩm hoặc dịch vụ, mà không làm tổn hại đến quyền riêng tư của cá nhân.

Ngoài ra, Singapore đã nâng cấp Dấu tin cậy Bảo vệ Dữ liệu (Data Protection Trustmark - DPTM) thành một tiêu chuẩn quốc gia mới, Tiêu chuẩn Singapore 714[3]. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc thiết lập các tiêu chuẩn “mềm” để khuyến khích các doanh nghiệp tuân thủ các quy định bảo vệ dữ liệu, đồng thời đặt nền móng cho các tiêu chuẩn chính thức trong tương lai.

Hợp tác khu vực ASEAN để hướng tới sự thống nhất

Trong vai trò Chủ tịch Hội nghị Bộ trưởng Kỹ thuật số ASEAN (ADGMIN) năm 2024, Singapore đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quản trị dữ liệu và sự hội tụ trong khu vực ASEAN. Một trong những sáng kiến nổi bật là Hướng dẫn ASEAN về Ẩn danh Dữ liệu[4], dự kiến ra mắt vào đầu năm 2026. Hướng dẫn này sẽ cung cấp một khung thực tiễn để các doanh nghiệp trong khu vực ẩn danh dữ liệu, từ đó sử dụng dữ liệu một cách an toàn và có trách nhiệm hơn.

Sự hợp tác khu vực này không chỉ giúp các doanh nghiệp ASEAN hoạt động hiệu quả qua biên giới mà còn củng cố vị thế của khu vực trong bối cảnh toàn cầu hóa kỹ thuật số. “Chúng tôi hy vọng tạo ra một môi trường tốt hơn để các doanh nghiệp ASEAN hoạt động liền mạch qua biên giới,” Bộ trưởng Teo nhấn mạnh. Bằng cách thúc đẩy sự hội tụ trong quản trị dữ liệu, ASEAN có thể xây dựng một hệ sinh thái kỹ thuật số thống nhất, nơi dữ liệu được sử dụng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà vẫn đảm bảo quyền riêng tư.

Công nghệ bảo vệ quyền riêng tư (PETs) và AI Verify

Một trong những điểm nhấn của bài phát biểu là sự thúc đẩy các Công nghệ Bảo vệ Quyền riêng tư (PETs), cho phép các doanh nghiệp khai thác giá trị từ dữ liệu mà không làm tổn hại đến quyền riêng tư của khách hàng. Ví dụ như thông qua PETs, các ngân hàng có thể tập hợp dữ liệu để xây dựng các mô hình AI nhằm phát hiện gian lận hiệu quả hơn, trong khi vẫn bảo vệ thông tin cá nhân của khách hàng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn củng cố niềm tin của người tiêu dùng vào các tổ chức tài chính.

Ngoài ra, Singapore đã phát triển AI Verify, một khung kiểm tra và bộ công cụ phần mềm để giúp các tổ chức đánh giá các mô hình AI về các rủi ro tiềm tàng. Thông qua Dự án Moonshot[5], Singapore đã mở rộng AI Verify để bao gồm các ứng dụng AI Tạo sinh, giúp các doanh nghiệp minh bạch hơn về cách họ sử dụng AI. “Việc minh bạch này là yếu tố quan trọng để xây dựng niềm tin,” Bộ trưởng Teo nhấn mạnh.

Thách thức và cơ hội trong tương lai

Mặc dù Singapore đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc xây dựng một hệ sinh thái kỹ thuật số đáng tin cậy, vẫn còn nhiều thách thức phía trước. Sự phát triển nhanh chóng của AI, đặc biệt là AI tạo sinh, đặt ra những câu hỏi mới về đạo đức, an ninh mạng và thông tin sai lệch. Ngoài ra, các vấn đề như làm thế nào để cân bằng giữa đổi mới và bảo vệ quyền riêng tư? Làm thế nào để đảm bảo rằng các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu được áp dụng đồng đều trên toàn cầu? luôn là một câu hỏi khó đặt lên bàn các cơ quan quản lý cũng như hệ thống pháp luật của từng quốc gia.

Bộ trưởng Teo nhận định rằng việc thiết lập các tiêu chuẩn toàn cầu sẽ mất thời gian và cần trải qua nhiều giai đoạn. Tuy nhiên, bà lạc quan rằng với sự hợp tác chặt chẽ giữa các chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, chúng ta có thể đạt được sự đồng thuận về những gì được coi là “tốt” trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu và quản trị AI.

Bài phát biểu của Bộ trưởng Josephine Teo tại Tuần lễ Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân 2025 không chỉ là lời kêu gọi hành động mà còn là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của niềm tin trong thời đại kỹ thuật số. “Đổi mới với niềm tin” không chỉ là một khẩu hiệu, mà là một mục tiêu chiến lược để đảm bảo rằng các tiến bộ công nghệ mang lại lợi ích cho toàn xã hội, đồng thời giảm thiểu rủi ro.

Singapore, với vai trò tiên phong trong quản trị dữ liệu và AI, đang đặt nền móng cho một tương lai kỹ thuật số an toàn và bền vững. Từ việc nâng cấp các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu đến thúc đẩy hợp tác khu vực ASEAN và phát triển các công nghệ như PETs và AI Verify, quốc gia này đang chứng minh rằng đổi mới và niềm tin không phải là hai khái niệm đối lập, mà có thể bổ trợ lẫn nhau để tạo ra giá trị bền vững.

Tuần lễ Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân 2025 đã quy tụ hơn 1.500 đại biểu trực tiếp và hàng nghìn người tham gia khác, bao gồm các cơ quan bảo vệ dữ liệu từ ASEAN và các quốc gia khác. Sự kiện này không chỉ là một nền tảng để chia sẻ ý tưởng mà còn là một lời khẳng định rằng, trong một thế giới đang thay đổi, việc bảo vệ dữ liệu cá nhân là một nhiệm vụ cấp bách và cần sự hợp tác toàn cầu.

Khi chúng ta bước vào một kỷ nguyên mới của công nghệ số, thông điệp của Bộ trưởng Teo rất rõ ràng rằng đổi mới với niềm tin, chuyển đổi với dữ liệu, và cùng nhau xây dựng một tương lai kỹ thuật số nơi mọi người đều được bảo vệ và trao quyền.